ПАМЯТКА ДЛЯ БАЦЬКОЎ
«Як трэба сябе весці, калі твой дзіця «ў гульні»
На жаль, інтэрнэт-гульні «Сіні кіт», «Ціхі дом» і іншыя ў сацыяльных сетках, у якія заманьваюць падлеткаў, - рэальна існуюць. Мы выходзім з вядомай прымаўкі «Папярэджаны - значыць узброены». У цяперашні час адна з папулярных гульняў, якая прыцягнула найбольшую ўвагу, называецца «Сіні кіт». Пасля складанай працэдуры ўступлення ў групу, падлетак на працягу 50 дзён атрымлівае пэўныя заданні ад куратара. Апошняе заданне – самагубства. У сучаснай сітуацыі сталення дзяцей, калі віртуальны свет канкуруе з рэальным, увага бацькоў да жыцця дзіцяці, выкананне шэрагу правіл і наяўнасць пэўных ведаў можа дапамагчы ў прадухіленні непапраўнага.
ЧАГО НЕ ТРЭБА РАБІЦЬ!!!
- Глядзець перапіску дзіцяці, яго асабісты дзённік альбо акаўнт у сацсетках. Першае жаданне многіх бацькоў — праверыць усё, да чаго атрымаецца дацягнуцца. Але, па-першае, гэта моцна парушае давер у адносінах, а па-другое, усё роўна вам ніяк не дапаможа. Нават калі вы выявіце нешта страшнае, любая спроба выкарыстаць гэты факт у размове толькі папсуе кантакт. Так, часам з'яўляецца імкненне прагледзець сацыяльныя сеткі падлетка, пераканацца, што ён па-за зонай рызыкі. Але важна не пераступаць асабістыя межы дзіцяці: ёсць шмат іншых магчымасцей удзельнічаць у яго жыцці. Для гэтага трэба ўмець размаўляць і выбудоўваць даверныя адносіны, а не сачыць, што ён робіць за вашай спіной.
- Забараняць абмеркаванне тэмы «кітоў» у сям'і. Размовы на «небяспечныя тэмы», насуперак папулярнаму меркаванню, не справакуюць небяспечныя сітуацыі, а наадварот — дапамагаюць іх пазбегнуць. Як ні дзіўна, лепшы спосаб высветліць, ці не дарэмная ваша трывога — пагаварыць пра гэта проста. Не спрабуйце ўсім магчымым абмежаваць дзіця ад «дрэннай» інфармацыі, пагаварыце з ім шчыра, не запалохваючы і не пагражаючы. Падлетку сапраўды важна, што вы здольныя зразумець яго пачуцці, праблемы і інтарэсы. А вось дэманстрацыйна пазбягаць гэтай тэмы ў размове, абрываць пры кожным згадванні кітоў альбо зусім забараняць пра гэта гаварыць, наадварот, ні да чаго добрага не прывядзе. Ад гэтага дзіця толькі вострай будзе адчуваць сваё адзіноцтва і прыйдзе да высновы, што яго наўрад ці зразумее і падтрымае хтосьці з дарослых.
- Рабіць выгляд, што вас гэта зусім не хвалюе. Валодаць сабой і сваімі пачуццямі — важны навык, ён дапамагае прымаць рашэнні ў няпроcтых, эмацыйна напружаных сітуацыях. Так што стрыманасць і спакой — верныя саюзнікі ў любой размове з падлеткам на хвалюючую тэму. Але не варта блытаць іх з абыякавасцю. Дарэчы паказаць, што вам не ўсё роўна, але вы не будзеце ўпадаць у паніку.
- Кантраляваць кожны крок дзіцяці. Кантроль — вельмі складаная тэма ў адносінах з падлеткамі. Тут патрабуецца вялікае бацькоўскае майстэрства, каб не скаціцца ў адну з крайнасцей. Занадта моцны кантроль — адсочваць усе званкі і смс дзіцяці, патрабаваць «адзванівацца» вам кожную гадзіну, уводзіць «надзвычайны» хатні рэжым. Усё гэта прывядзе толькі да таго, што дзіця стане скрытным і раздражняльным, а гэта вялікі ўдар па даверы. Занадта слабы кантроль, з другога боку, можа ўспрымацца як абыякавасць або ўседазволенасць. Тут важна распазнаваць сітуацыі, у якіх дзіця ўжо цалкам самастойна, а дзе яно яшчэ мае патрэбу ў дапамозе і кіраўніцтве. Напрыклад, падлетак цалкам можа сам вырашаць, калі легчы спаць, калі з раніцы ён у свой час устане і пойдзе на вучобу. Але можа быць і адваротная сітуацыя. Дпусцім, вы дамовіліся, што сітуацыю з вучобай трэба выправіць, выбралі палітыку неўмяшання, а да канца чвэрці альбо трыместра нічога не змянілася. Значыць, дзіця яшчэ не спраўляецца з гэтай адказнасцю і патрэбна ваша ўдзел.
ШТО ТРЭБА РАБІЦЬ!!!!
- Цікавіцца жыццём дзіцяці. Калі з дзіцём адбываецца нешта, што палохае бацькоў, важна супаставіць гэты трывожны сігнал з агульнай карцінай яго жыцця. Што яшчэ выклікае ў вас непакой? А што, наадварот, надае аптымізму? Гэта можа тычыцца і асяроддзя дзіцяці, і яго эмацыйнага стану і паводзін. Калі дзіця слухае сумную музыку і ў яго часта мяняецца настрой, гэта яшчэ не азначае, што справа дрэнна — усё гэта цалкам характэрна для звычайных падлеткаў. Так што адназначна ацаніць сітуацыю бацькам не так проста. Даводзіцца добра разрозніваць, калі падлетак сустракаецца з звыклымі для яго жыцця і ўзросту цяжкасцямі і спраўляецца з імі, а калі — не спраўляецца. Для пачатку паспрабуйце ўзважана ацаніць: кіты — гэта адзінае, што вас турбуе, ці ёсць і іншыя праблемы? Напрыклад, дзіця могло раптам пачаць мала (ці шмат) есці ці спаць, вы заўважалі, што яно прыгнечана ці рэзка стаў закрытым. Трывожнымі сігналамі могуць быць спробы кінуць школу, канфлікты з сябрамі, адзіноцтва, пагрозы сысці з дому ці нават уцёкі. З другога боку, ацаніце, ці ёсць у яго ў жыцці і нешта, што падтрымлівае, дае сілы спраўляцца з цяжкасцямі.
- Пагаварыце з дзіцём. Самае важнае, што вы можаце сказаць свайму дзіцяці — што вы яго заўважаеце і вам важна, што з ім адбываецца. Гэтую размову лепш не адкладаць, але выберыце час, калі яму будзе зручна пагаварыць. Калі ў вас добры кантакт з дзіцём, можна адкрыта расказаць, што вас турбуе ў яго паводзінах і непасрэдна спытаць, што для яго значыць кіт. Чаму ён гэта робіць, які сэнс у гэтым бачыць, ці мае ён патрэбу ў дапамозе бацькоў? Падлеткам важна, каб у гэтай сітуацыі быў чалавек, які можа ўважліва выслухаць, не ацэньваючы і не перабіваючы, а задаючы ўдакладняльныя пытанні. Важна навучыцца размаўляць з падлеткам на сур'ёзныя тэмы: «Што такое жыццё, у чым яго сэнс?», «Што такое смерць?», «Што такое сяброўства і каханне?» Дзеці не проста так захапляюцца гэтымі тэмамі: падлеткавы досвед — час усведамлення сябе, сваіх каштоўнасцей, таму ім важна чуць і разумець, што каштоўна для іх бацькоў. Не бойцеся дзяліцца ўласным досведам, разважаннямі. Важна паказаць падлетку, што жыццё само па сабе каштоўнасць, што можна атрымліваць задавальненне ад паўсядзённых падзей і пераадольваць цяжкасці.
- Паразмаўляйце з кім-небудзь з яго асяроддзя. Гэта можа быць класны кіраўнік, сацыяльны педагог, школьны псіхолаг, трэнер альбо сябар падлетка — галоўнае, каб у вас з ім быў добры кантакт. Інакш пытанне «а як справы ў Пеці?» выкліча толькі трывогу. Бывае і так, што занепакоены класны кіраўнік альбо яшчэ хтосьці са школы сам выходзіць на сувязь. Тут якраз час высветліць, як наогул у дзіцяці абстаўляюцца справы з урокамі ці аднакласнікамі. Заодна можна і даведацца, у курсе лі ў школе аб гульні «Сіні кіт», што на гэты конт думаюць ці прадпрымаюць. Добра б зразумець, ці могуць дапамагчы ў школе ці раздзьмухваюць страхі і занепакоенасць бацькоў.
- Не бойцеся звярнуцца па дапамогу. Няма нічога сорамнага ў тым, што вы адчуваеце страх, не разумееце, дзе шукаць дакладную інфармацыю ці дапамогу. На самой справе ёсць медыцынскія, сацыяльныя і псіхалагічныя цэнтры, куды можна звярнуцца за падтрымкай, калі сітуацыя становіцца небяспечнай. Вы не абавязаны спраўляцца з усім самастойна. Прычым дапамога можа спатрэбіцца не толькі падлеткам, але і вам самім. Гэта могуць быць індывідуальныя ці сямейныя кансультацыі, прыватныя ці дзяржаўныя цэнтры, групы падтрымкі, тэлефон даверу. Ведайце, што ў вас заўсёды ёсць магчымасць абапірацца на іншых людзей і іх досвед.
Памятка падрыхтавана спецыялістамі СППС гарадскога рэсурснага цэнтра па выхаваўчай рабоце ДУА «Сярэдняя школа № 138 г. Мінска» па матэрыялах, размешчаных на сайце некамерцыйнага партнёрства садзейнічання развіццю дзяцей і падлеткаў "Перакрёстак плюс"
